Sanktuarium - Matka Boża Łaskawa

patronka grudziądza


Trwałym znakiem wiary pokoleń mieszkańców Grudziądza jest obraz Matki Bożej Łaskawej, zwanej Matką Bożą Grudziądzką. Wierni parafii farnej, w burzliwych czasach reformacji zwracali się ze swoimi problemami do Matki Najświętszej, szukając u Niej pomocy i w wsparcia. To tu, w tej świątyni, w 1655 r., w obliczu odebrania świątyni katolikom przez protestantów, zostały nadane przywileje dla Bractwa (Sodalicji) Najświętszej Maryi Panny, której członkowie mieli gromadzić się na wspólnej modlitwie wokół ołtarza NMP.

Katolicy, bojąc się zalewu protestantyzmu, uciekali się, jak to często w historii Kościoła w Polsce bywało np. w czasie najazdu szwedzkiego na Jasną Górę - pod opiekę Matki Chrystusa, prosząc Ją o zachowanie wierności katolickiej i pozostawienie świątyni w ich rękach. Modlitwy wiernych zanoszone do Boga przez wstawiennictwo Matki Najświętszej zostały wysłuchane i w roku 1659 kościół powrócił do katolików.

O czci, jaką otaczali wierni Matkę Bożą w Grudziądzkiej Kolegiacie w Jej cudownym wizerunku pochodzącym z I poł. XVII w., dowiadujemy się z protokołu powizytacyjnego fary Kanonika Strzesza z 1667 r., w którym zamieszczone zostały istotne informacje dotyczące kultu Matki Bożej w Jej obrazie. Czytamy w nim, że po czasach zawieruch wojennych, w chylącym się ku upadkowi kościele znajdował się w nawie północnej po lewej stronie ołtarz NMP "pokryty wspaniałą lśniącą pozłotą".

W dniu 13 września 1666 r. Potwierdzone zostały wszystkie przywileje, jakie dotąd posiadał kościół farny. Do owych przywilejów należało m.in. odprawianie co sobotę przy ołtarzu Matki Bożej uroczystej (śpiewanej) Mszy św. wotywnej do NMP dla Bractwa Węglarzy i Sodalicji.

Ponadto dowodem kultu Matki Najświętszej były, niezachowane do dziś, liczne darowizny i wota na rzecz Ołtarza NMP, m.in.: "klejnot święty różańca w złocie, srebrze i miedzi, wota ołtarzowe, berło srebrne, 2 korony pozłacane, 3 pierścienie z diamentem i złotym pelikanem, relikwiarz pozłacany wysadzany kryształem górskim, lampa miedziana, para świeczników i dzwonek", a także 5 sukienek - w tym jedna złota i dwie purpurowe przyozdobione złotem.

Łaskami słynący wizerunek Matki Boskiej Grudziądzkiej rozpala serca czcicieli Matki Najświętszej, kiedy ukazuje się oczom wiernych spod zasłony zewnętrznego obrazu Wniebowzięcia NMP z 1954 r. Autorstwa L. Torwirda. Barokowy obraz Łaskawej Pani o wymiarach 90 x 62 cm, pochodzący z II poł. XVII w., nieznanego autorstwa, wykonany jest na płótnie techniką olejną. Twarz Matki Boskiej, w otoczeniu aniołów na ciemno-brunatnym tle jest pociągła i o delikatnych rysach, z oczami o wypukłych powiekach, wąskim nosem i ustach w półuśmiechu. Prawa dłoń Maryi złożona jest na piersi, zaś lewa podtrzymuje Dzieciątko, które błogosławi prawą ręką. Twarz Pana Jezusa jest okrągła, pełna, uśmiechnięta; włosy półdługie, zaczesane do tyłu; oczy duże, ciemne, szeroko osadzone. Zarówno karnacja twarzy Madonny, jak i Pana Jezusa jest ciepła, w kolorze ugrowo-różowym. Obraz przyozdobiony jest srebrną, trybowaną sukienką z początku XVIII w. Matka Boża ubrana jest w szatę okrytą płaszczem, a Dzieciątko w krótką sukienkę. Deseń szat ozdobionych w kwiaty róż, lilii, drobne pęczki kwiatowe oraz gwiazdy rozłożone są luźno i równomiernie. Na głowach Maryi i Pana Jezusa spoczywają srebrne korony z groszkowatymi ramionami.

Do czasu spalenia i zniszczenia świątyni w 50% przez okupanta hitlerowskiego w 1945 r., obraz Matki Bożej Łaskawej - Grudziądzkiej znajdował się w barokowym XVIII-wiecznym ołtarzu we wschodniej części nawy północnej, po prawej stronie na łuku oddzielającym nawę główną od bocznej. Dzisiaj umieszczony jest w nowym, dwukondygnacyjnym ołtarzu, w dolnej jego części wykonanym w 1954 r. Wg projektu L. Torwirda z użyciem zachowanych XVIII-wiecznych elementów poprzedniego: pary ażurowych kolumn, predelli ze sceną Zwiastowania z około połowy XVII w. I rzeźb św. Jana Ewangelisty i św. Łukasza z ok. I poł. XVIII w.

Kult Matki Boskiej Łaskawej w Grudziądzu przeżywa obecnie ponowny rozkwit. Wpłynęły na to m.in.: peregrynacja kopii Cudownego Obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej w 1988 r. I figury Matki Bożej Fatimskiej w 1996 r. Wierni gromadzą się w każdą środę na nowennie, w czasie której składają u stóp Matki Bożej osobiste podziękowania i prośby. Dowodem czci Matki Bożej Grudziądzkiej jest coroczny odpust ustanowiony na pamiątkę Roku Maryjnego w 1954 r. W Święto Narodzenia NMP oraz pieśni i modlitwa. Dowodem miłości młodego pokolenia Grudziądzan do Matki Najświętszej w Jej łaskawym wizerunku w Kolegiacie św. Mikołaja jest fakt, że podczas XIII Pieszej Pielgrzymki na Jasną Górę w 2001 r. Grupa Grudziądzka - Pomarańczowa obrała sobie Matkę Bożą Łaskawą za swoją Patronkę.

Wszyscy czciciele Matki Najświętszej, którzy chcą się pokłonić Pani Grudziądzkiej i przyzywać Jej wstawiennictwa i łaski mogą to uczynić zawsze, szczególnie zaś w każdą środę podczas nowenny do Matki Boskiej, wypraszającej łaskę u Boga i nieustannie pomagającej błagającym Ją o pomoc. Można wówczas osobiście złożyć Chrystusowi przez Maryję swoje podziękowania i prośby.