O czym opowiada chrzcielnica romańska z XIII w. w


Będąc w kościele św. Mikołaja w Grudziądzu zapewne nie zastanawiamy się, jak precyzyjnie twórca chrzcielnicy z XIII w. w kilku obrazach przekazał istotę wiary chrześcijańskiej. Ta chrzcielnica była faktycznym katechizmem dla nie znających pisma ludzi średniowiecza i takim pozostaje nadal dla współczesnych. Warto w XXI w. przypomnieć, co w formie symboli zwierzęcych i roślinnych oraz innych opowiedziano za pośrednictwem tej właśnie chrzcielnicy.

Przewodnikiem będzie tu książka siostry benedyktynki D. Forstner pt.: Świat symboliki chrześcijańskiej.

Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, t.11:1974, nie oddaje bogactwa jej treści. Jest tam następujący zapis: Chrzcielnica z czarą romańską 3 ćwierć w.XIII, gotlandzką, kamienną, ośmioboczną, z płaskorzeźbionym ornamentem kwiatowym, przedstawieniem smoków w polach oraz maszkaronach w narożach.” W załączniku przedstawione są dwie fotografie czary tej chrzcielnicy, które tu powielamy. Ich autorem jest współautor Katalogu Marian Kornecki.

  1. Ośmioboczny kształt chrzcielnicy nawiązuje do wypowiedzi, przypisywanej św. Ambrożemu:

Ośmioboczne jest wewnątrz źródło chrztu – przystoi mu bowiem taka miara;
Świętemu miejscu udzielania chrztu słusznie przynależy się ta liczba
W świetle zmartwychwstania Chrystusa, który przemógł bramy śmierci.
Jego wskrzeszające słowo – wywodzi umarłych z zamkniętego grobu”.

  1. Osiem pól jest wypełnionych pięcioma bochenkami chleba, czyli łącznie czterdzieści. Cyfra ta jest symbolem postu i umartwienia.
  2. W narożnikach są głowy lwów. Lew jako „król zwierząt” był symbolem Chrystusa.
  3. Głowy lwów połączone były włosami grzyw. Było to odbierane jako symbol siły nadprzyrodzonej.
  4. Lwy są wyraźnie odgraniczone od smoków, które był symbolem szatana.

Warto również pamiętać, że przed zniszczeniem chrzcielnica z podstawa przypominała związany snop zboża, czyli symbol błogosławieństwa.

Marek Szajerka